Το «μεγάλο κόλπο» και η εξαπάτηση των λαών

ΕΜΠΟΡΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΕΚΠΟΜΠΗΣ ΔΙΟΞΕΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ



Ακούγοντας κανείς τα λόγια υπουργών και προέδρων κυβερνήσεων και εταιρειών «ευαίσθητων σε θέματα περιβάλλοντος», παρακολουθώντας τις δραστηριότητες των ειδικευμένων περί τα περιβαλλοντικά Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, τις ειδικές εκπομπές ηλεκτρονικών μέσων και τις αναλύσεις σε εφημερίδες και περιοδικά, για τα ευεργετικά αποτελέσματα του εμπορίου δικαιωμάτων άνθρακα στο πρόβλημα του φαινομένου του θερμοκηπίου, θα μπορούσε να πιστέψει ότι όλοι αυτοί πράττουν, μιλούν και γράφουν από πραγματικό ενδιαφέρον για το περιβάλλον. Αλλωστε, όλοι ζούμε πάνω στον ίδιο πλανήτη, γιατί να μη θέλουν όλοι να λύσουν το πρόβλημα, που είναι, όπως λέγεται, «παγκόσμιο»;

Και βεβαίως γεωγραφικά μπορεί πάνω κάτω να είναι παγκόσμιο, αλλά κοινωνικά σίγουρα δεν είναι, τόσο από τη σκοπιά των συνθηκών διαβίωσης της εργατικής τάξης σε αντιδιαστολή με τους κεφαλαιοκράτες, όσο και από τη σκοπιά της ευθύνης του καθενός στη δημιουργία του προβλήματος. Εκτός κι αν χρεώσουμε ευθύνη σε εκείνον που δουλεύει στο ρυπαίνον εργοστάσιο για να εξασφαλίσει τα προς το ζην και τον βάλουμε στο ίδιο τσουβάλι με τον ιδιοκτήτη του εργοστασίου που επιλέγει την τεχνολογία και την παραγωγική διαδικασία με κριτήριο το μεγαλύτερο κέρδος, τις κυβερνήσεις που τάχα ελέγχουν τους ρυπαίνοντες και τους κεφαλαιοκράτες των οποίων τα ΜΜΕ υποτίθεται ότι αποκαλύπτουν τα «κακώς κείμενα».

Προσοδοφόρα «εκδούλευση»
Το ενδιαφέρον του κεφαλαίου, των κυβερνήσεών του και των αστικών ΜΜΕ για το φαινόμενο του θερμοκηπίου και τις κλιματολογικές αλλαγές, δεν είναι για την επίλυση του προβλήματος. Είναι, όπως και για καθετί άλλο, για να γίνουν δηλαδή μπίζνες με στόχο το κέρδος, να ανέβει η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Κι αν αυτό μπορεί να γίνει εμφανίζοντάς το παράλληλα ως εκδούλευση προς το λαό, αποπροσανατολίζοντάς τον, τότε ακόμα καλύτερα. Για να υπάρξει κέρδος, πρέπει να κυκλοφορήσει το κεφάλαιο, κάτι να παραχθεί (αυτό το κάτι είναι ήδη εξασφαλισμένο ως παραπροϊόν από τη λειτουργία της βιομηχανίας και λέγεται διοξείδιο του άνθρακα), το οποίο θα διακινηθεί ως εμπόρευμα, θα αγοραστεί και θα πουληθεί.

Μεγάλοι οικονομικοί οργανισμοί, όπως οι «Μέριλ Λιντς», «Τζ. Π. Μόργκαν», «Ντόιτσε Μπανκ», «Γκόλντμαν Σακς», μπαίνουν στην ανθούσα αγορά δικαιωμάτων αερίων του θερμοκηπίου, που σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα έφτασε το 2007 σε ύψος τα 64 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ το 2008 υπολογίζεται ότι θα ανέβει στα 100 δισ. δολάρια. Στην αγορά αυτή το εμπόρευμα (το διοξείδιο του άνθρακα) δεν ανταλλάσσεται με στόχο να καταναλωθεί, να μεταποιηθεί ή να αξιοποιηθεί με κάποιο τρόπο στη βιομηχανική παραγωγή. Ανταλλάσσονται μόνο τα δικαιώματα ρύπανσης που αποδόθηκαν στα μονοπώλια, με βάση τις συμφωνίες μεταξύ των κρατών, κατ' αρχήν της συμφωνίας του Κιότο και μετέπειτα και άλλων συμφωνιών. Ακόμα και οι ΗΠΑ, που δεν επικύρωσαν τις συνθήκες αυτές, δείχνουν να κινούνται στην κατεύθυνση ανάπτυξης του εμπορίου αερίων του θερμοκηπίου στο εσωτερικό τους, αλλά και σε ανταλλαγές με άλλες χώρες.

Το εμπόριο διοξειδίου του άνθρακα υποτίθεται ότι λειτουργεί ως εξής: Η κυβέρνηση κάθε χώρας θέτει ένα ανώτατο όριο εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου κατά βιομηχανικό κλάδο, τομέα και περιοχή, που επιμερίζεται τελικά σε κάθε βιομηχανία ή οικονομικό οργανισμό που εκπέμπει τέτοια αέρια. Μετά, το κράτος πουλάει ή παραχωρεί δικαιώματα εκπομπής σε κάθε ενδιαφερόμενο. Αν αυτά αποδειχτούν αρκετά, έχει καλώς. Αν του λείψουν, επειδή ρυπαίνει πέραν και αυτών των υψηλών ορίων που θεσπίστηκαν, τότε πρέπει να αγοράσει συμπληρωματικά δικαιώματα από τη σχετική αγορά. Αν πάλι του περισσέψουν μπορεί να τα πουλήσει. Το λεπτό σημείο βρίσκεται ακριβώς στο ότι οι επιχειρήσεις που εκπέμπουν αέρια του θερμοκηπίου σε μεγάλη κλίμακα, μπορούν να μειώσουν τις εκπομπές τους με οποιοδήποτε τρόπο, δηλαδή έχουν κάθε δικαίωμα να τις μειώσουν μόνο στα χαρτιά, όχι στην πραγματικότητα. Ετσι πάει περίπατο η προστασία του περιβάλλοντος και απομένει μόνο το εμπόριο.

Ρυπαίνουν όσο δηλώσουν...
Με βάση το σύστημα εμπορίου διοξειδίου του άνθρακα που αποφάσισε η ΕΕ, οι επιχειρήσεις δεν είναι ούτε καν αναγκασμένες να εγκαταστήσουν όργανα μέτρησης των εκπομπών του αερίου. Μπορούν απλά να το ...υπολογίσουν οι ίδιες. Οι υπολογισμοί τους ελέγχονται βεβαίως από κρατικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς, αλλά ποιος δε γνωρίζει ότι και τα σαπιοκάραβα που βυθίζονται κάθε χρόνο έχουν ελεγχθεί και χαρακτηριστεί αξιόπλοα... Ετσι κι αλλιώς η ακριβής μέτρηση με όργανα των εκπομπών είναι πρακτικά αδύνατη. Με άλλα λόγια, οι αίτιοι του προβλήματος αφήνονται να εκτιμήσουν οι ίδιοι το μέγεθος της συμβολής τους σ' αυτό και μετά να συμμετέχουν στο εμπόριο δικαιωμάτων ρύπανσης. Πόσο δύσκολο είναι μια βιομηχανία που ρυπαίνει να εμφανίσει εαυτόν ως ρυπαίνουσα κάτω του ορίου, άρα να έχει και περισσευούμενα δικαιώματα προς πώληση στην αγορά;

Σε οποιαδήποτε περίπτωση, αν τελικά προκύψει κόστος σε μια επιχείρηση για τη συμμόρφωσή της με βάση το όριο ρύπανσης, το κόστος αυτό θα μετακυληθεί στον καταναλωτή, δηλαδή τον εργαζόμενο. Και βέβαια μια άλλη πλευρά του εμπορίου ρύπων είναι η αξιοποίησή του στον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό, από τις χώρες που ήδη αναπτύχθηκαν καίγοντας κάρβουνο σε βάρος των αναπτυσσόμενων χωρών που κάνουν σήμερα έντονη χρήση του ίδιου καυσίμου.

Το εμπόριο ρύπων γίνεται πιο εξοργιστικό επειδή σ' αυτό γίνεται χρήση και των λεγόμενων αντισταθμισμάτων, που λειτουργούν ως συνάλλαγμα της συγκεκριμένης αγοράς. Το πράγμα πάει έτσι: Αν η Α εταιρεία πρέπει να εκπέμπει λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα, μπορεί είτε να αλλάξει το καύσιμο που χρησιμοποιεί, είτε να βελτιώσει με νέα τεχνολογία ή ειδικά αντιρρυπαντικά μέτρα τον τρόπο παραγωγής, είτε μπορεί να βρει μια εταιρεία Β την οποία θα πληρώσει για να μειώσει εκείνη τις εκπομπές της κατά ποσότητα ίση με την υπέρβαση της Α εταιρείας. Αλλά αυτή η δεύτερη εταιρεία δε σημαίνει ότι θα κάνει πραγματική, άμεση, χειροπιαστή μείωση των εκπομπών. Μπορεί αντ' αυτού να χρηματοδοτήσει για παράδειγμα τη δεντροφύτευση μιας περιοχής, ώστε τα δέντρα που θα μεγαλώσουν εκεί να απορροφήσουν την περισσευούμενη ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα.

Καουμπόηδες του άνθρακα
Τυπικά, η ρυπαίνουσα εταιρεία πρέπει να μπορεί να «πείσει» ότι χωρίς το αντιστάθμισμα δε θα προέκυπτε η προβλεπόμενη μείωση εκπομπών, αλλά αυτό είναι επίσης πρακτικά αδύνατο, οπότε ο καθένας ισχυρίζεται ό,τι θέλει. Μάλιστα, έχει ήδη καθιερωθεί η ονομασία καουμπόηδες του άνθρακα για τις εταιρείες που πουλάνε ανύπαρκτες μειώσεις εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Στην Κίνα εδώ και πολλά χρόνια αυξάνεται σταθερά η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από υδροηλεκτρικά έργα κατά 10 γιγαβάτ το χρόνο. Είναι προφανές ότι η κατασκευή των νέων υδροηλεκτρικών έργων θα γινόταν έτσι κι αλλιώς, αλλά πολλές εταιρείες αντισταθμίζουν τη ρύπανση του περιβάλλοντος που προκαλούν στην Ευρώπη πέραν των καθορισμένων από την ΕΕ ορίων, με την ανάπτυξη των υδροηλεκτρικών στην Κίνα!

Αλλη χαρακτηριστική περίπτωση είναι οι χρησιμοποιούμενοι στα ψυγεία χλωροφθοράνθρακες που είναι χιλιάδες φορές πιο ισχυροί ως αέρια του θερμοκηπίου. Επειδή η καταστροφή αυτών των αερίων ως αντισταθμίσματα είναι πολύ πιο κερδοφόρα από την πώληση των ίδιων των αερίων, πολλές από τις κατασκευάστριες αύξησαν την παραγωγή τους, για να φτιάξουν στη συνέχεια οι ίδιες προγράμματα καταστροφής τους και να πουλάνε αντισταθμίσματα αερίων του θερμοκηπίου! Η σαπίλα του καπιταλισμού σε όλο της το μεγαλείο.

Οσοι πηγαίνουν τα παιδιά τους στις «φιλοπεριβαλλοντικές» εκδηλώσεις κοινωνικής ευθύνης των εταιρειών θα πρέπει να το ξανασκεφτούν. Μαθαίνεις το παιδί σου να αγαπάει τη φύση και το περιβάλλον και δεν ξέρεις αν το δεντράκι που θα φυτέψει θα εξαργυρωθεί ως αντιστάθμισμα για να συνεχίζεται η ρύπανση.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Discover»