Ο Καντάφι και οι φίλοι του
Πόλη με πόλη, συνοικία με συνοικία, δρόμο με δρόμο. Και κυρίως από πετρελαιοπηγή σε πετρελαιοπηγή, από διυλιστήριο σε διυλιστήριο, από τερματικό σταθμό σε τερματικό σταθμό μαίνονται οι μάχες ανάμεσα στις δυνάμεις που παραμένουν πιστές στον Μουαμάρ Καντάφι και παραμένουν καλύτερα οπλισμένες και στις αντικαθεστωτικές δυνάμεις, που πλέον απαρτίζονται από στρατιωτικούς που αποσκίρτησαν, φυλάρχους και απλούς πολίτες, που προσπαθούν ν' αξιοποιήσουν ό,τι οπλισμό έχουν συγκεντρώσει.
Την ώρα που γράφονταν οι γραμμές αυτές, οι προσκείμενες στον Καντάφι δυνάμεις φέρονταν να έχουν «σπάσει» τις γραμμές των αντικαθεστωτικών στην Ζαουίγια, στα δυτικά της Τρίπολης, ο έλεγχος της οποίας θα μπορούσε να αποδειχτεί κομβικός για την πορεία των μαχών και το ενδεχόμενο διαίρεσης της χώρας στα δύο: Σε Τριπολίτιδα και Κυρηναϊκή. Από την άλλη, οι αντικαθεστωτικές δυνάμεις, βάλλοντας και ενάντια σε ελικόπτερα, φέρονταν να ελέγχουν πλήρως τον πετρελαϊκό κόμβο Ρας Λανούφ.
Μπρέγκα, Αντζνταμπίγια, Ρας Λανούφ, Ζαουίγια, Βεγγάζη. Πρόκειται για ονόματα πόλεων που στους περισσότερους μπορεί να μη λένε τίποτε συγκεκριμένο. Είναι, όμως, το επίκεντρο των σφοδρών συγκρούσεων, που μαίνονται πλέον στη Λιβύη εδώ και 20 ημέρες, έχοντας πια λάβει διαστάσεις εμφύλιας αντιπαράθεσης. Είναι το επίκεντρο γιατί σε αυτές και στο υπέδαφός τους κρύβεται ο πλούτος της χώρας και του λιβυκού λαού, ο πλούτος που οι διαδηλωτές και οι αντικαθεστωτικές δυνάμεις κατηγορούν το καθεστώς Καντάφι ότι εκμεταλλεύτηκε σε «κλειστό οικογενειακό κύκλο» και σε συνεργασία με ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και συμφέροντα κολοσσιαίων επιχειρήσεων, στερώντας σταδιακά τους Λίβυους από σειρά βοηθημάτων και από ένα αρκετά ικανοποιητικό επίπεδο διαβίωσης, σε σύγκριση με πολλές άλλες αραβικές χώρες. Και όλα αυτά σε συνδυασμό με την ολοένα μεγαλύτερη έλλειψη ελευθερίας και καταπάτηση κάθε είδους ατομικού ή πολιτικού δικαιώματος.
Η μάχη για τη Λιβύη, όπως όλα δείχνουν, μάλλον μόλις άρχισε και ουδείς μπορεί να προβλέψει πότε θα τελειώσει και πώς, ενώ επί της ουσίας ουδείς είναι σε θέση να γνωρίζει με ακρίβεια τι ακριβώς συμβαίνει μέσα στη χώρα. Η οικογένεια Καντάφι δηλώνει αποφασισμένη να πολεμήσει μέχρι τέλους και οι καθεστωτικές δυνάμεις έχουν, ήδη, εξαπολύσει αντεπιθέσεις για να επανακαταλάβουν πόλεις και περιοχές στα ανατολικά της χώρας. Από την άλλη, το Εθνικό Λιβυκό Συμβούλιο, ένα υποτυπώδες όργανο συλλογικής έκφρασης των σε μεγάλο βαθμό κατακερματισμένων και αταίριαστων, μεταξύ τους, αντικαθεστωτικών δυνάμεων δηλώνει, επίσης, αποφασισμένο να πολεμήσει «μέχρις εσχάτων».
Οι διαβεβαιώσεις αυτές εκατέρωθεν είναι προφανές ότι δεν είναι ρητορικό σχήμα. Εκφράζουν την πραγματικότητα. Τουλάχιστον όσον αφορά στους απλούς Λίβυους πολίτες και στα απλά μέλη των φυλών, δηλαδή σε όλους εκείνους που δεν εμπλέκονται σε υπόγεια ή λιγότερο υπόγεια παιχνίδια διπλωματίας και εξουσίας και δεν έχουν την «ευλυγισία» να «μεταπηδούν» από τους κόλπους του καθεστώτος στην αντιπολίτευση και τούμπαλιν, τα πράγματα είναι απλά και κρίνονται όντως στις μάχες, στους νεκρούς και στο ποιος θα είναι τελικός νικητής.
Το δράμα των ξένων εργατών
Εκτός από τις πραγματικές μάχες, στη Λιβύη όλα αυτά τα τελευταία 24ωρα λαμβάνει χώρα και ένας άλλος «πόλεμος» που αφορά στην τύχη των εκατοντάδων χιλιάδων ξένων εργατών που βρίσκονταν στη χώρα. Ανθρωποι ταλαιπωρημένοι, που αναζήτησαν ένα μεροκάματο στη λιβυκή έρημο, όπου εργάζονταν κυρίως υπό άθλιες συνθήκες, για να βρεθούν τελικά στο μέσον μιας αιματηρής σύρραξης, εγκαταλελειμμένοι, εννοείται, από τα αφεντικά τους στο έλεος του οποιουδήποτε ενόπλου περνούσε από την περιοχή.
Μετά από τις πρώτες χιλιάδες που απομακρύνθηκαν από τα λιβυκά λιμάνια ή αεροπορικώς, οι «λιγότερο ευνοημένοι», δηλαδή οι υπήκοοι χωρών του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου, όπως το Μπαγκλαντές ή οι χώρες της υποσαχάρειας Αφρικής, συνωστίζονται σε αθλιότατες συνθήκες σε καταυλισμούς που ο ΟΗΕ έστησε πρόχειρα, στη μεθόριο με την Τυνησία. Η έλλειψη υποδομών, φαρμάκων, τροφής και του απαραίτητου σχεδίου δημιουργεί όλες εκείνες τις συνθήκες που, πολύ εύκολα, μπορούν να οδηγήσουν σε μια τεράστια ανθρωπιστική τραγωδία. Χρειάστηκαν αρκετές ημέρες πριν οι - κατά τα άλλα «ευαίσθητες» σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων - ισχυρές χώρες στείλουν την ελάχιστη βοήθεια που θα μπορούσαν, προκειμένου να αρχίσει η αερομεταφορά των δεκάδων χιλιάδων αυτών ξεχασμένων ανθρώπων, ενώ ακόμη δεν έχουν ανταποκριθεί επαρκώς στα αιτήματα του ΟΗΕ για τρόφιμα, φάρμακα και βοήθεια για την κατασκευή υποδομών προκειμένου να μην ξεσπάσουν επιδημίες.
Υποκρισία, ενδιαφέρον εκ των υστέρων και διαγκωνισμοί
Αντίθετα, άμεση ήταν η εμπλοκή όλων των ιμπεριαλιστικών, αλλά και περιφερειακών δυνάμεων στο διπλωματικό μαραθώνιο (πίσω από κεκλεισμένες ή όχι θύρες) που πυροδότησαν οι συγκρούσεις στη Λιβύη. Η ετοιμότητα με την οποία η μία μετά την άλλη οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις έσπευσαν να δηλώσουν «προθυμία για βοήθεια προς το λιβυκό λαό» δεν ήταν τόσο άμεση, όσο κανείς θα περίμενε. Προφανώς, χρειάστηκαν ορισμένα 24ωρα για να είναι βέβαιες ότι το καθεστώς Καντάφι δεν μπορεί να καταστείλει γρήγορα και άμεσα τις διαδηλώσεις.
Παράλληλα, εννοείται ότι η προθυμία αυτή άφησε στο περιθώριο το γεγονός ότι όλα τα προηγούμενα χρόνια, μετά τη «στροφή» Καντάφι προς τη Δύση και τις προσοδοφόρες συμφωνίες - ξεπούλημα του λιβυκού πλούτου, οι ίδιες αυτές δυνάμεις, που σήμερα χύνουν κροκοδείλια δάκρυα για το λιβυκό λαό, δεν «είχε τύχει να προσέξουν καμία παρατυπία ως προς τις ατομικές και προσωπικές ελευθερίες». Και αν την είχαν προσέξει, δεν ήταν τόσο σημαντική ώστε να αναστείλει τις ενεργειακές τους επενδύσεις (π.χ. δραστηριοποιούνταν η αμερικανική «Exxon Mobil», η ισπανική «Repsol», η γαλλική «Total», η ιταλική «Eni», η βρετανική BP, η βρετανο-ολλανδική «Shell», τα ελληνικά ΕΛΠΕ, η κινεζική CPNC και πολλές άλλες), τις στρατιωτικές τους συμφωνίες (4 δισ. δολάρια η Ρωσία, 343 εκατομμύρια ευρώ σε πωλήσεις όπλων η ΕΕ το 2009, 210 εκατομμύρια ευρώ σε πωλήσεις όπλων η Γαλλία το 2010), τις συμφωνίες για κατασκευή πυρηνικών αντιδραστήρων (γαλλική «Areva»), για αυτοκινητόδρομους και ανέγερση κατοικιών (κυρίως κινεζικές, ιαπωνικές, και κυπριακές εταιρείες) κ.ο.κ.
Τώρα, ομόθυμα και ομόφωνα υιοθετούν καταδικαστικές αποφάσεις (Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ) και ζητούν «άμεσο τερματισμό εχθροπραξιών», αφήνοντας όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά, ακόμη και τη στρατιωτική επέμβαση. Φαίνεται, όμως, ότι δεν μπορούν να καταλήξουν σε έναν «κοινό τρόπο με τον οποίο θα βοηθήσουν το λιβυκό λαό», όπως αρέσκονται να λένε, ή με άλλα λόγια, πώς θα προχωρήσουν σε άμεση ιμπεριαλιστική επέμβαση. Τα αντικρουόμενα συμφέροντά τους και ο διαγκωνισμός τους, σε συνδυασμό με το φόβο ότι μια επέμβαση στην παρούσα φάση, που το σύνολο του αραβικού κόσμου «βράζει», θα μπορούσε να καταστρέψει ολοκληρωτικά τις προσπάθειες που κάνουν για να χαλιναγωγήσουν και να χειραγωγήσουν την αραβική λαϊκή αγανάκτηση, έχουν οδηγήσει σε μια οξύμωρη «σύμπλευση» μετ' εμποδίων.
Η ανησυχία τους για τις αραβικές λαϊκές αντιδράσεις θα λυνόταν, φυσικά σε τυπικό επίπεδο, αν υπήρχε μια, όσο το δυνατόν περισσότερο, επίσημη διατύπωση «αιτήματος επέμβασης» από τις ίδιες τις αντικαθεστωτικές δυνάμεις. Κάτι που επισταμένα ΜΜΕ και αξιωματούχοι, που έχουν σχέσεις με τη Δύση, όπως αποσκιρτήσαντες Λίβυοι διπλωμάτες ή υπουργοί, θίγουν, αλλά προφανώς δε διατυπώνουν σαφώς, αφού οι αντικαθεστωτικές δυνάμεις στο σύνολό τους δε φαίνεται να επιθυμούν, προς το παρόν, μια ξένη επέμβαση. Το γεγονός, βέβαια, και μόνο ότι πείσθηκαν οι δυνάμεις αυτές να απορρίψουν, καταρχάς, την πρόταση της Βενεζουέλας (η οποία επικαλείται τη συναίνεση της ηγεσίας Καντάφι) για διάλογο μεταξύ των δύο πλευρών εντός Λιβύης, είναι ένα πρώτο βήμα για τις ιμπεριαλιστικές επιδιώξεις. Και αυτό γιατί μοιάζει ξεκάθαρο ότι οι αντικαθεστωτικές δυνάμεις δεν έχουν τον εξοπλισμό και τη δυνατότητα ν' αντεπεξέλθουν για πολύ απέναντι στις καθεστωτικές δυνάμεις, άρα σύντομα υπάρχει το ενδεχόμενο να εμφανιστεί ως αναγκαιότητα η ξένη βοήθεια.
Το ποια μορφή ακριβώς θα πάρει αυτή (π.χ. αν θα αξιοποιηθεί ο Αραβικός Σύνδεσμος ως «βιτρίνα» της όποιας επιχείρησης) μένει να φανεί. Προς το παρόν, το μόνο βέβαιο είναι ότι η αιματοχυσία μόλις άρχισε στη Λιβύη και όσο πιο πολύ αίμα χύνεται, τόσο δυσκολότερο θα είναι να ξεχαστεί, τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων.
Ε. Μ.
Από το Ριζοσπάστη
.
Τόση χαρά είχα να πάρω από τη νίκη των ναυτεργατών στον Πειραιά...
Ο Καντάφι και οι φίλοι του
