Λεία των πολυεθνικών ο πλούτος του λαού




Η «επένδυση» της «Ελληνικός Χρυσός» στη Χαλκιδική

 όπως αποτυπώνεται στην ιστοσελίδα του μετόχου της «ΑΚΤΩΡ»

Η προβοκατόρικη εμπρηστική επίθεση, την Κυριακή 17/2, στο εργοτάξιο της εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός», στις Σκουριές Χαλκιδικής, έδωσε πρόσχημα στην κυβέρνηση να εξαπολύσει όργιο καταστολής με δεκάδες προσαγωγές, κυρίως κατοίκων της ευρύτερης περιοχής της Ιερισσού, που αντιδρούν στην εγκατάσταση και λειτουργία μεταλλουργίας χρυσού εκεί. «Εχουμε την υποχρέωση να εξασφαλίσουμε τη δυνατότητα ξένων επενδύσεων στη χώρα», είπε χαρακτηριστικά ο υπουργός Δημόσιας Τάξης στέλνοντας μήνυμα ότι ο βούρδουλας «του νόμου και της τάξης» θα περάσει πάνω από τις πλάτες όποιου τολμά να αμφισβητεί την εξουσία των μονοπωλίων και εναντιώνεται στα σχέδιά τους. Οτι οι εργατικές - λαϊκές κινητοποιήσεις που βάζουν εμπόδια στη δράση των καπιταλιστών αντιμετωπίζονται ως έγκλημα και χτυπιούνται αλύπητα. Ομως, τι ακριβώς σπεύδουν να προστατέψουν οι αστικές κυβερνήσεις; Ποια συμφέροντα ντόπιων και ξένων μονοπωλίων;

Το ελληνικό Δημόσιο παραχώρησε τα μεταλλευτικά δικαιώματα μιας έκτασης 317.000 στρεμμάτων στη Βόρεια Χαλκιδική, πλούσια σε χρυσό, χαλκό και άλλα μέταλλα, στην κοινοπραξία «Ελληνικός Χρυσός». Το 95% της εταιρείας ανήκει στην καναδική πολυεθνική «Eldorado Gold», το υπόλοιπο 5% στην ελληνική κατασκευαστική εταιρεία «ΑΚΤΩΡ», του ομίλου Μπόμπολα. Κάτω από το δάσος των Σκουριών με τις υπεραιωνόβιες οξιές και δρύες του, γράφεται ότι υπάρχει ένα σημαντικό κοίτασμα χρυσού και χαλκού, αξίας περίπου 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Λάκκος που άνοιξε στις Σκουριές η «Ελληνικός Χρυσός»

(από το φωτογραφικό αρχείο της μεγαλομετόχου καναδέζικης πολυεθνικής)

Οπως αναφέρει η ίδια η ΑΚΤΩΡ σε κείμενά της, «η συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση σε ορυκτά και μέταλλα από ταχέως αναπτυσσόμενες χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία και η Ρωσία και η προοπτική της εκμετάλλευσης του πλούσιου υπεδάφους της Ελλάδας και του ευρύτερου χώρου των Βαλκανίων οδήγησαν την ΑΚΤΩΡ στην απόφαση να εισέλθει στον τομέα των μεταλλικών ορυκτών (...) Σήμερα, η ΑΚΤΩΡ κατέχει το 1,1% του μετοχικού κεφαλαίου της εισηγμένης στα χρηματιστήρια του Τορόντο (TSX), της Νέας Υόρκης (NYSE) και της Αυστραλίας (ASX) μεταλλευτικής εταιρείας ELDORADO GOLD CORPORATION (ELD) και το 5% του μετοχικού κεφαλαίου της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ Α.Ε.».

Δίνει μια εικόνα από το διαρκές αλισβερίσι μεταξύ των μεγιστάνων του πλούτου: «Στο πλαίσιο παγίωσης μιας στρατηγικής συμμαχίας με την EUROPEAN GOLDFIELDS (EGU), συμφωνήθηκε στις 5 Ιουνίου 2007 η ανταλλαγή 30% του μετοχικού κεφαλαίου της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ Α.Ε. (από το 35% που κατείχε πριν η ΑΚΤΩΡ) με 19,9% του μετοχικού κεφαλαίου της EUROPEAN GOLDFIELDS (EGU). Τον Οκτώβριο του 2011 η ΑΚΤΩΡ πούλησε στην Qatar Holding 13.000.000 μετοχές της European Goldfields (δηλ. ποσοστό 7,07%) με 10 σεντ δολαρίου ανά μετοχή. Τέλος, το Δεκέμβριο του 2011, η EGU συμφώνησε στην προτεινόμενη φιλική εξαγορά της από την ELD, η οποία συναλλαγή εγκρίθηκε από τις Εκτακτες Γενικές Συνελεύσεις των μετόχων της EGU και ELD (21 Φεβρουαρίου 2012)».

Moνάδα επεξεργασίας της «Ελληνικός Χρυσός» στο Στρατώνι
(από το φωτογραφικό αρχείο της μεγαλομετόχου καναδέζικης πολυεθνικής)

Το Γενάρη του 2004, η «Ελληνικός Χρυσός» σύναψε σύμβαση με το ελληνικό Δημόσιο για τα δικαιώματα εξόρυξης στα «Μεταλλεία Κασσάνδρας». Από τον Οκτώβρη 2005, κατέχει άδεια εκμετάλλευσης του μεταλλείου «Μαύρες Πέτρες» στο χωριό Στρατονίκη. Από τα μεικτά θειούχα που αποσπώνται εκεί, εξάγονται εμπορεύσιμα συμπυκνώματα μολύβδου/αργύρου και ψευδαργύρου στη μονάδα εμπλουτισμού κοιτασμάτων του Στρατωνίου. Το Γενάρη του 2006, η «Ελληνικός Χρυσός» υπέβαλε επιχειρησιακό σχέδιο για την εκμετάλλευση των μεταλλείων Ολυμπιάδας και Σκουριών, καθώς και για την κατασκευή και λειτουργία μονάδας επεξεργασίας χρυσού στην περιοχή του Στρατωνίου.

Εχουμε, επομένως, ολοκληρωμένα το «επενδυτικό» σχέδιο και τα μεταλλευτικά δικαιώματα της «Ελληνικός Χρυσός» να επεκτείνονται σε 317.000 στρέμματα περιλαμβάνοντας το υφιστάμενο μεταλλείο στις «Μαύρες Πέτρες», δημιουργία μεταλλείου επιφανειακής και υπόγειας εξόρυξης στις Σκουριές, υπόγειο μεταλλείο στην Ολυμπιάδα, στοά μεταφοράς μεταλλεύματος (Ολυμπιάδα - Μαντέμ Λάκκο), μεταλλουργία χαλκού - χρυσού, εργοστάσιο παραγωγής θειικού οξέος, τέσσερα τέλματα αποβλήτων, βιομηχανικό λιμάνι, δεξαμενές αποθήκευσης και 14 περιοχές δυνητικής εξόρυξης. Λέγεται ακόμα ότι σχέδιο της εταιρείας είναι να κατασκευάσει στην καρδιά του δάσους των Σκουριών ένα ανοιχτό και ένα υπόγειο ορυχείο προκειμένου να εξορύξει το κοίτασμα. Το ανοιχτό ορυχείο θα έχει διάμετρο 700 μέτρα και βάθος 200. Το υπόγειο θα έχει σήραγγες μήκους 25 χιλιομέτρων, που θα φτάνουν ακόμα και τα 770 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης.
Στελέχη της «Ελληνικός Χρυσός» με κατά καιρούς δηλώσεις τους έχουν γνωματεύσει ότι το μεταλλευτικό πεδίο στη Χαλκιδική είναι ίσως ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο που δεν έχει μόνο χρυσό. Είναι ένα πολυμεταλλικό μεταλλευτικό πεδίο με χαλκό, άργυρο, χρυσό, μόλυβδο, ψευδάργυρο. Το δε αντάλλαγμα που πλήρωσε η εταιρεία στο ελληνικό κράτος για να αποκτήσει τα παραπάνω ήταν 11 εκατομμύρια ευρώ. Επιπλέον, το ελληνικό Δημόσιο δεν θα πάρει δικαιώματα εξόρυξης, έστω ένα ποσοστό σε χρήμα, καθώς ο Μεταλλευτικός Κώδικας της Ελλάδας, που γράφτηκε επί χούντας (αυτή που υμνολογεί η Χρυσή Αυγή), δεν προβλέπει κάτι τέτοιο, σε αντίθεση με άλλα κράτη της Ευρώπης και του κόσμου.
Το 2011 ο τότε ΥΠΕΚΑ, Γ. Παπακωνσταντίνου, ενέκρινε τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και υπέγραψε την Απόφαση Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων, που ανοίγει δρόμο στην εταιρεία για την εκμετάλλευση του συνόλου των ορυκτών πόρων της Β. Χαλκιδικής και τη μεταλλουργική τους επεξεργασία με τη μέθοδο της «ακαριαίας τήξης» (flash smelting), αγνοώντας τις αντιδράσεις κατοίκων της περιοχής, επιστημονικών φορέων, του Τμήματος Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, αλλά και του ΤΕΕ (Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας), που ζητούσαν την απόρριψη της ΜΠΕ και να μην προχωρήσει η αδειοδότηση του έργου. Εκτοτε, με αποφάσεις κρατικών υπηρεσιών, παραχωρήθηκαν στην εταιρεία κατά χρήση και κυριότητα χιλιάδες στρέμματα δημόσιου δάσους, για την υλοποίηση των μεταλλευτικών της έργων, επιτράπηκε κάθε είδους αυθαίρετη καταστροφή δασών και δόμηση κτισμάτων, η οποία συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.
Θυμίζουμε εδώ ότι στην περιοχή υπάρχει ιστορικό δραστηριοποίησης πολυεθνικών με έπαθλο τον πλούτο του λαού και του τόπου. Τέλη της δεκαετίας του '90, η επίσης καναδική εταιρεία «TVX Gold» θέλησε να κατασκευάσει στην περιοχή ένα ορυχείο χρυσού και τότε οι κάτοικοι είχαν ανατρέψει τα σχέδιά της με ένα δυναμικό κίνημα αντίστασης. Η εταιρεία πτώχευσε και αποχώρησε από την Ελλάδα.

Φτηνοί εργάτες - αμύθητος πλούτος

Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον είναι αναγκαίο οι εργαζόμενοι να καταλάβουν ποιον εξυπηρετεί η περιλάλητη αυτή «επένδυση» και η «ανάπτυξη» που τάχα θα φέρει. Η «Ελληνικός Χρυσός» σχεδιάζει μια επένδυση ύψους 1,3 δισ. ευρώ και από αυτήν προσδοκά, σε διάστημα περίπου 7 χρόνων, να εισπράξει καθαρά κέρδη 11 δισ. ευρώ. Για να εξασφαλίσει συμμάχους στην τοπική κοινωνία, διαφημίζει ότι σε πλήρη ανάπτυξη τα μεταλλεία θα απασχολούν άμεσα περίπου 1.300 εργαζόμενους. Σήμερα, απασχολούνται περίπου 700, με συμβάσεις αορίστου και ορισμένου χρόνου, με επιδοτούμενα προγράμματα από τον ΟΑΕΔ και μέσω δίμηνων προγραμμάτων κατάρτισης που χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ. Το αποτέλεσμα αυτής της ανάπτυξης θα είναι καταστροφή του περιβάλλοντος και υποβάθμιση της ζωής των κατοίκων, θέσεις εργασίας κακοπληρωμένες και με βάρβαρες συνθήκες δουλειάς, καταστροφή άλλων κλάδων, όπως τουρισμός, γεωργία, κτηνοτροφία, ενδεχομένως και η αλιεία.
Μια επιβεβαίωση των παραπάνω κάνει η ίδια η μητρική της «Ελληνικός Χρυσός», η καναδική «Eldorado Gold». Γράφει σε Δελτίο Επενδυτή που δημοσιοποίησε προς μετόχους και άλλους ενδιαφερόμενους στις 2/11/2012: «Η Eldorado Gold, εταιρεία μεσαίου μεγέθους και χαμηλού κόστους, που δραστηριοποιείται στο μεταλλευτικό/μεταλλουργικό κλάδο χρυσού σε Τουρκία, Κίνα, Ελλάδα, Βραζιλία και Ρουμανία, διαθέτει πέντε ενεργά μεταλλεία και αρκετά σε αναπτυξιακό ή/και κατασκευαστικό στάδιο. Η εταιρεία διαθέτει επίσης ευρέος φάσματος ερευνητικό πρόγραμμα, με τη στρατηγική της να συνοψίζεται στο συγκερασμό συγκράτησης κόστους με υψηλή ποιότητα στοιχείων ενεργητικού, μια προσέγγιση που εξασφαλίζει υγιή περιθώρια κέρδους, πολιτική μερισμάτων που χαρακτηρίζεται από διαφάνεια και εδράζεται στις παραχθείσες ποσότητες χρυσού και στην τιμή του μετάλλου, όπως και εξαιρετικά ποσοστά απόδοσης μερίσματος, διασφαλίζοντας έτσι τη θέση της εταιρείας μεταξύ των κορυφαίων του κλάδου ως προς τις αναπτυξιακές της προοπτικές.
Στόχο της εταιρείας για την επόμενη τετραετία αποτελεί ο διπλασιασμός της ετήσιας παραγωγής χρυσού (με πρόβλεψη για το 2012 τις 660.000 ουγγιές) ενώ ο στόχος για το 2016 είναι 1,7 εκατ. ουγγιές χρυσού, ήτοι αύξηση 160% εντός πενταετίας. Επιπροσθέτως τα λειτουργικά έξοδα της εταιρείας βαίνουν μειούμενα στην πενταετία καθώς αυτή τη στιγμή συγκαταλεγόμαστε μεταξύ των εταιρειών με τα χαμηλότερα λειτουργικά κόστη στον κλάδο (το ποσό εκτιμάται για το 2012 στα 465 δολάρια/ουγγιά) ενώ για το 2016 το (καθαρό από υποπροϊόντα) κόστος δεν αναμένεται να υπερβεί τα 325-350 δολάρια η ουγγιά».
Πόσο πιο καθαρά να περιγράψει την εξίσωση φτηνοί εργαζόμενοι ίσον πλούσια αφεντικά;

Σε ειδική αναφορά στο Δελτίο για τις Σκουριές αναγράφεται ότι υπάρχει κοίτασμα πορφυριτικού χαλκού - χρυσού. Οτι προβλέπεται επιφανειακή και υπόγεια εξόρυξη με διάρκεια ζωής ορυχείου τα 27 έτη με πλήρη αδειοδότηση, πλήρη υποδομή (οδικό δίκτυο, ηλεκτροδότηση, λιμενικές εγκαταστάσεις). Αναμένουν έναρξη παραγωγής εντός του 2015. Προβλέπουν ετήσια παραγωγή από επιφανειακή εξόρυξη 140.000 ουγγιές χρυσού και 30.000 τόνους χαλκού. Σε αγγλόγλωσση περίληψη παρουσίασης της δουλειάς στις Σκουριές αναφέρουν ότι το «πρότζεκτ» έχει συνολικά ως μεταλλευτικά αποθέματα 3.600.000 ουγγιές χρυσού και 736.000 τόνους χαλκού.

Για δε την «επέκταση» (όπως την χαρακτηρίζουν) της δραστηριότητάς τους στην κοντινή Ολυμπιάδα, στο Δελτίο αναφέρουν ότι εκεί υπάρχει πολυμεταλλικό κοίτασμα χρυσού, αργύρου, μολύβδου και ψευδαργύρου. Οτι το υπόγειο ορυχείο έχει διάρκεια ζωής 22 έτη. Η πρόβλεψή τους για ετήσια παραγωγή σε πρώτη φάση είναι 50.000 ουγγιές χρυσού.
Εξάλλου, η «Eldorado Gold» έχει πατήσει πόδι και στη Θράκη, στο Λόφο Περάματος. Στο Δελτίο γράφουν ότι η εκμετάλλευση αφορά σε επιθερμικό κοίτασμα φλέβας αργυρούχου χρυσού, σε επιφανειακή εξόρυξη με διάρκεια ζωής ορυχείου τα οκτώ έτη, ότι η έναρξη παραγωγής αναμένεται εντός του 2015 και η πρόβλεψη ετήσιας παραγωγής είναι 110.000 ουγγιές χρυσού και 85.000 ουγγιές αργύρου.
Για την εξόρυξη στις Σκουριές προϋπολογίζουν το κόστος παραγωγής στα 500 δολάρια/ουγγιά. Στην Ολυμπιάδα από 750 έως 850 δολάρια/ουγγιά. Στο Λόφο Περάματος 278 δολάρια/ουγγιά. Εφόσον η συνολική ετήσια παραγωγή που αναμένουν (μόνο από χρυσό, χώρια χαλκό και άργυρο) είναι 300.000 ουγγιές, με την τιμή αγοράς χρυσού σήμερα περίπου στα 1.600 δολάρια/ουγγιά και το κόστος παραγωγής υποπολλαπλάσιο, αντιλαμβάνεται κανείς ότι τα περιθώρια κερδοφορίας τους είναι τεράστια.

Υπάρχει διέξοδος

Το ΚΚΕ έγκαιρα προειδοποίησε ότι η επένδυση της «Ελληνικός Χρυσός» δε θα οδηγήσει σε ανάπτυξη προς όφελος του λαού. Θα φέρει μόνο καταστροφή και υποβάθμιση της ζωής των κατοίκων, για να θησαυρίσουν ελληνικοί και ξένοι μονοπωλιακοί όμιλοι. Οτι η τεχνολογία για την εξόρυξη χρυσού δεν μπορεί σήμερα να διασφαλίσει την περιοχή, ιδιαίτερα όσο βρίσκονται στην ιδιοκτησία των μονοπωλίων τόσο η έρευνα όσο και τα μεταλλεία. Και ξεκαθάρισε ότι δεν πρέπει να προχωρήσουν οι εγκαταστάσεις στις Σκουριές και στην Ολυμπιάδα.
Οι εργαζόμενοι στα μεταλλεία πρέπει να κατανοήσουν ότι σε καμία περίπτωση τα συμφέροντά τους δεν ταυτίζονται με αυτά της εργοδοσίας. Ούτε ταυτίζονται με επιχειρηματικούς ανταγωνισμούς που βρίσκονται σε εξέλιξη στην περιοχή και δεν αφορούν μόνο στην επένδυση στο χρυσό. Για παράδειγμα, στη Χαλκιδική, εκτός από την επένδυση στο χρυσό υπάρχει και το κομμάτι των μεγάλων επενδύσεων στον τομέα του τουρισμού. Και είναι προφανές ότι τέτοιου τύπου επιχειρηματικά συμφέροντα μπορεί να συγκρούονται.
Οι εργαζόμενοι στα μεταλλεία είναι και αυτοί τμήμα της εργατικής τάξης, που ζουν και θα ζήσουν ακόμη χειρότερα την κόλαση της αντιλαϊκής και αντεργατικής λαίλαπας. Η θέση τους είναι στην ίδια πλευρά μαζί με τους υπόλοιπους εργαζόμενους της Χαλκιδικής, με τους αυτοαπασχολούμενους και τους φτωχούς αγρότες. Είναι ανάγκη να παλέψουν ο ορυκτός πλούτος, η φύση, τα βασικά και συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής να γίνουν περιουσία του ίδιου του λαού.
Κριτήριο για κάθε παραγωγική δραστηριότητα να είναι οι κοινωνικές ανάγκες και όχι το κέρδος. Μόνο έτσι και οι ίδιοι θα καρπώνονται τον πλούτο που φτιάχνουν με τα χέρια τους, μόνο έτσι η ζωή τους δε θα ρημάζεται στις επιπτώσεις της σκληρής τους εργασίας.
Μέσα από εκδηλώσεις, αλλά και από ανακοινώσεις, δημόσιες τοποθετήσεις, όλα τα προηγούμενα χρόνια αλλά και σήμερα, το ΚΚΕ διακηρύττει σε όλους τους τόνους ότι ο ορυκτός πλούτος της χώρας είναι λαϊκή περιουσία και σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να παραχωρείται σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους. Η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου θα έπρεπε να γίνεται σε όφελος του λαού, στο πλαίσιο ενός κεντρικού σχεδιασμού με εργατικό και κοινωνικό έλεγχο και όχι για την αύξηση των κερδών του κεφαλαίου.
Μέσα από τον κεντρικό σχεδιασμό θα δοθεί προτεραιότητα στην παραγωγή μέσων παραγωγής με τη συνδυασμένη αξιοποίηση της εξορυκτικής βιομηχανίας και την ανάπτυξη σχετικών κλάδων της μεταποίησης, με τη στήριξη της εγχώριας επιστημονικής έρευνας. Η Ελλάδα διαθέτει σημαντικά αποθέματα σε μεταλλευτικούς ορυκτούς πόρους, όπως βωξίτη, μεταλλικά ορυκτά (χρυσό, νικέλιο, χαλκό), δομικούς ορυκτούς πόρους (περλίτη, λευκόλιθο, μάρμαρα κ.ά.). Η εξόρυξη των ορυκτών πρώτων υλών θα συνδυαστεί με τη βιομηχανική επεξεργασία τους (π.χ. παραγωγή αλουμινίου και σχετικών εξαρτημάτων αλουμινίου), την ανάπτυξη της μεταλλευτικής και πετροχημικής βιομηχανίας, την παραγωγή μηχανημάτων και μέσων μεταφοράς, με στόχο τη μείωση της εξάρτησης από το εξωτερικό εμπόριο. Ανάλογα για κλάδους της μεταποίησης, όπως η χημική βιομηχανία.
Μέσω του κεντρικού σχεδιασμού θα προωθηθεί η αναλογική, συνδυασμένη σχέση μεταξύ αγροτικής παραγωγής για σημαντικές αναγκαίες πρώτες ύλες στους κλάδους της βιομηχανίας τροφίμων, κλωστοϋφαντουργίας, δέρματος, ένδυσης και γενικότερα προϊόντων κατανάλωσης. Η αγροτική παραγωγή θα στηριχτεί αντίστοιχα στην εγχώρια βιομηχανική παραγωγή λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων, ζωοτροφών, σπόρων κ.ά., γεωργικών μηχανημάτων, αρδευτικών υποδομών.

Θανάσης ΜΠΑΛΟΔΗΜΑΣ