Επιχείρηση ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ Α.Ε.

Μια που θα ασχοληθώ στο παρόν κείμενο, με τα σκουπίδια και τη διαχείρησή τους, δεν θα αποφύγω να πάρω θέση για το θέμα που έχει προκύψει με την προτεινόμενη από τον περιφερειάρχη, μετακίνηση του 80% των απορριμμάτων του νομού Λασιθίου στον Χ.Υ.Τ.Α Αγίου Νικολάου.

Παρότι ένας εξωτερικός παρατηρητής θα δυσκολευόταν να κατανοήσει γιατί ο περιφερειακός σχεδιασμός δεν προέβλεψε την ισοκατανομή των Χ.Υ.Τ.Α. στο νομό μας, για εμάς τους ντόπιους και ειδικά τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ, η εξέλιξη ήταν το φυσικό επακόλουθο της πλήρους αποτυχίας του περιφερειακού - για να ακριβολογούμε γαλαζοπράσινου κυβερνητικού - σχεδιασμού. Κρατικές επενδύσεις που έμειναν στα χαρτιά, τοπικές χρηματοδοτήσεις που δεν δόθηκαν, μικροπολιτικά παιχνίδια, επιχειρηματικά συμφέροντα και τοπικιστικές αντιθέσεις, έφτιαξαν ένα κοκτέιλ εκρηκτικό με θύματα τις τοπικές κοινωνίες, που ανενημέρωτες συνεχίζουν τον ύπνο του δικαίου. Όμως στο Δημοτικό Συμβούλιο Αγίου Νικολάου ακούστηκαν για πρώτη φορά μετά από χρόνια φωνές ανυπακοής. Μια ανυπακοή που θα έπρεπε να χαρακτηρίζει γενικότερα την τοπική αυτοδιοίκηση …Γιατί αλλιώς μετατρέπεται σε τοπική διοίκηση. Μετατρέπεται σε ένα επιτελείο μαριονεττών που απλά μεταβιβάζουν και εκτελούν το Κρατικό και Ευρω-ενωσιακό σχεδιασμό.

Εκεί που θα κριθούν οι αυτοδιοικήσεις του μέλλοντος θα είναι στα πόσα «όχι» θα μπορέσουν να διατυπώσουν απέναντι στον αντιλαϊκό και αντιδημοκρατικό χαραχτήρα των όσων προτείνουν πότε η Κυβέρνηση, πότε οι Βρυξέλες, πότε το ΔΝΤ και πότε όλοι τους μαζί.

Ας γυρίσουμε όμως στη συγκεκριμένη ανυπακοή, ενάντια στην απόφαση της περιφέρειας να μεταφέρει τα σκουπίδια Ιεράπετρας-Μακρύ Γιαλού στο ΧΥΤΑ Αγίου Νικολάου, με την απειλή Ευρωπαϊκών προστίμων σε περίπτωση μη αποδοχής τους... Η συγκεκριμένη ανυπακοή, που πρέπει να την υπερασπίσει ο κάθε Αγιονικολιώτης, δεν θα πρέπει να χειραγωγηθεί από τοπικούς παράγοντες και να μετατραπεί σε μια διένεξη με την Ιεράπετρα. Στην Ιεράπετρα πρέπει να κλήσει η ανεξέλεγκτη χωματερή. Όμως η κοινωνία της Ιεράπετρας ξέρει πως το να αγαπάς το τόπο σου, πρέπει να συνδιάζεται και με το σεβασμό του τόπου των γειτόνων σου. Αν επικρατήσει η συνήθης γειτονική φαγομάρα, ο μόνος ωφελημένος θα είναι η κεντρική εξουσία, αφού θα συνεχίσει την απραξία της με το δικαιολογητικό … «βρείτε τα». Πρέπει λοιπόν να αγωνιστούν από κοινού οι δύο τοπικές κοινωνίες, ώστε να προχωρήσει το κεντρικό εργοστάσιο, συλλογής και επεξεργασίας απορριμμάτων και το οποίο όταν λειτουργήσει, θα μετατρέψει τους ΧΥΤΑ σε ΧΥΤΥ (Χώρους Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων). Στους ΧΥΤΥ θα καταλήγουν μόνο το 20%-30% των σημερινών σκουπιδιών και αυτό συμφέρει και τις 2 κοινωνίες. Αν ενώσουν τις φωνές τους θα φέρουν την κεντρική εξουσία σε πολλή δύσκολη θέση, με αποτέλεσμα να αναγκαστεί να χωροθετήσει (ή έστω να δεσμευτεί σε χωροθέτηση) ενός εργοστασίου κεντρικής διαχείρισης. Έτσι ένας κοινός αγώνας για τα «αυτονόητα»… θα έδινε μεγάλα συγκριτικά πλεονεκτήματα στη Κρήτη, το περιβάλλον και την οικονομία της.

Ανακύκλωση: αναγκαία όσο ποτέ

Μίλησα παραπάνω για τον όγκο των αστικών απορριμμάτων και τον υπερκορεσμό του ΧΥΤΑ που φέρνουν στο προσκήνιο κάποιους να μιλήσουν για την «ανάγκη» εφαρμογής της καύσης. Προφανώς αυτοί παραβλέπουν το γεγονός ότι η ανακύκλωση, η πιο αποδοτική και φιλοπεριβαλλοντική διαχείριση-αξιοποίηση των απορριμμάτων, στη χώρα μας είναι πολύ πίσω από τις ανάγκες, ενώ προκρίνουν την καύση που αποκλείει την ανακύκλωση. Με την ανακύκλωση θα μπορούσε να αξιοποιηθεί πάνω από το 30% του όγκου των απορριμμάτων που αποτελεί τις συσκευασίες (χαρτί, πλαστικό, ξύλο, γυαλί, αλουμίνιο κλπ). Όλες αυτές οι συσκευασίες μπορούν να επεξεργαστούν και να επαναχρησιμοποιηθούν σε νέα προϊόντα.

Ανακυκλώσιμη ρεμούλα

Με το νόμο 2939/01 του ΠΑΣΟΚ και σχετικά Προεδρικά Διατάγματα (ΠΔ) και του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, η ανακύκλωση εκχωρήθηκε στην ευθύνη μιας ιδιωτικής ανώνυμης εταιρείας, της ΕΕΑΑ Α.Ε. (Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης), που ο χαρακτήρας της δεν διαφοροποιείται, ούτε από το χαρακτηρισμό της ως «μη κερδοσκοπική», ούτε από τη συμμετοχή της ΚΕΔΚΕ σε αυτήν κατά 35%. Όλα αυτά τα χρόνια που λειτουργεί η συγκεκριμένη επιχείρηση, ελάχιστα αποτελέσματα έχει να επιδείξει.
Αντίθετα τσεπώνει περί τα 25 εκατ. ευρώ ετησίως από το λαϊκό υστέρημα, κυρίως από την είσπραξη των χρημάτων που προέρχονται από τις εισφορές (υπέρ ανακύκλωσης) των εταιρειών που πουλάνε στην αγορά συσκευασμένα προϊόντα. Οι εισφορές όμως αυτές στην πραγματικότητα πληρώνονται από το λαϊκό καταναλωτή, αφού μετακυλώνται στην τιμή των προϊόντων. Αν και η ΕΕΑΑ υποχρεώνεται να τα διαθέσει για την προώθηση της ανακύκλωσης σε επίπεδο χώρας, τα διαχειρίζεται κατά το δοκούν (αξιοποιώντας παραθυράκια του νόμου και των ΠΔ) με ενδεχόμενο να τα επενδύει σύμφωνα με τις οδηγίες των μεγαλομετόχων της εταιρειών, μεταξύ των οποίων η Coca Cola και άλλες γνωστές πολυεθνικές.
Επίσης, οι συμβιβασμένες δημοτικές αρχές προχωρούν σε παραπέρα αντιλαϊκές συμφωνίες με την ΕΕΑΑ Α.Ε., αξιοποιώντας στο έπακρο τις αντίστοιχες νομοθετημένες «Προγραμματικές Συμβάσεις». Ουσιαστικά φορτώνουν στις πλάτες των δημοτών το σύνολο του λειτουργικού κόστους της ανακύκλωσης, που εισπράττεται μέσα από τα ανταποδοτικά τέλη καθαριότητας και ηλεκτροφωτισμού. Η ΕΕΑΑ Α.Ε. στην πραγματικότητα λοιπόν διπλοπληρώνεται από το λαό: μία από το λαϊκό καταναλωτή και μία από τον δημότη, με αποτέλεσμα να κερδίζει, αυτή και οι μεγαλομέτοχοί της.

Γενικά στο έδαφος της κρατικής απραξίας φαίνεται να υπάρχει έντονη τυχοδιωκτική επιχειρηματική δραστηριότητα, στην «αγνή» ακόμα «αγορά» της ανακύκλωσης που υπόσχεται κέρδη. Για παράδειγμα συνεχώς διαφημίζονται «έξυπνα» συστήματα διαλογής στην πηγή (μπαταρίες κλπ).
Όλα αυτά βρίσκονται σε πλήρη αναντιστοιχία με τον κόσμο που έχει αγκαλιάσει δραστηριότητες ανακύκλωσης. Μάλιστα, αυτή τη διάθεση του κόσμου καπηλεύονται μπροστά στις δημοτικές εκλογές συμβιβασμένοι δήμαρχοι που κάνουν αντίστοιχες εκδηλώσεις ζητώντας εκ νέου τη λαϊκή ψήφο. Αυτές οι εκδηλώσεις πολλές φορές μετατρέπονται σε πανηγύρια διαφήμισης εταιρειών που ασχολούνται με την ανακύκλωση και δήθεν ενδιαφέρονται για το περιβάλλον.

Παραπέρα στα χέρια του κεφαλαίου

Μέχρι τώρα μιλήσαμε για την ανακύκλωση των οικιακών απορριμμάτων. Η ΕΕΑΑ διαχειρίζεται συνολικά το Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης που λειτουργεί από το 2003. Αυτό ουσιαστικά αποτελείται από διάφορους ιδιώτες που επεξεργάζονται και πουλούν στην αγορά ύλες οι οποίες προέρχονται από την ανακύκλωση μπαταριών, ελαστικών, λαδιών κοκ. Τη στιγμή που θα μπορούσε να γίνεται με κεντρικό σχεδιασμό και δημόσιο έλεγχο, ώστε τα νέα προϊόντα να είναι φθηνότερα για το λαό, η ανακύκλωση αυτή αποτελεί αντικείμενο οικονομικής εκμετάλλευσης χωρίς αντίκρισμα για τα λαϊκά συμφέροντα.

Προτάσεις

· Να προχωρήσει, χωρίς άλλες καθυστερήσεις, η αποκατάσταση των ανεξέλεγκτων χωματερών σε όλη τη χώρα.

· Όχι στην καύση των απορριμμάτων και σε κάθε μορφή ιδιωτικοποίησης μέρους ή του συνόλου της καθαριότητας.

· Να δημοσιευτούν, επιτέλους, ο σχεδιασμός και οι τεχνικές προδιαγραφές, να προχωρήσει η χωροθέτηση και να αρχίσουν τα έργα διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων.

· Να αρχίσει άμεσα η εφαρμογή της νομοθεσίας για την ολοκληρωμένη ενδο και εξωνοσοκομειακή διαχείριση των μολυσματικών αποβλήτων.

· Να εκλογικευτούν τα αντισταθμιστικά ποσά που πληρώνει ο λαός για τη διαχείριση απορριμμάτων.

· Καμία συμμετοχή των ιδιωτικών συμφερόντων στην ανακύκλωση.

· Σχεδιασμός και εκπόνηση μελετών από την Τοπική Αυτοδιοίκηση για τα προγράμματα ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή, που είναι αναγκαία σε κάθε περιοχή. Χρηματοδότηση και στήριξή τους (κάδοι και απορριμματοφόρα ανακύκλωσης) εξ ολοκλήρου από δημόσιους πόρους

· Να προχωρήσει άμεσα με ευθύνη της κυβέρνησης (μέσω των περιφερειών) και της ΤΑ η κατασκευή και η λειτουργία επαρκών και σύγχρονων ΚΔΑΥ (Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών ) που θα λειτουργούν ως Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου. Σε ένα ποσοστό η κατασκευή τους να χρηματοδοτηθεί από το ταμείο της απερχόμενης ΕΕΑΑ Α.Ε., αφού διασφαλιστεί ότι θα παραμείνει ένα επαρκές ποσό για την κάλυψη των λειτουργικών εξόδων των ΟΤΑ για την ανακύκλωση. Το υπόλοιπο ποσό να καλυφθεί από δημόσιους πόρους.

· Λαϊκά σεμινάρια για την πρόληψη δημιουργίας απορριμμάτων, την επαναχρησιμοποίηση τους, την οικιακή κομποστοποίηση, με παράλληλη δημιουργία δημοτικών μονάδων κομποστοποίησης.

Βασίλης Χατζηδάκης

Εκ μέρους της ΛΑΪΚΗΣ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗΣ