Χομπσμπάουμ... ένας σκεφτόμενος άνθρωπος

ΕΡΙΚ ΧΟΜΠΣΜΠΑΟΥΜ 1917-2012

Ερώτηση: Εκφράζονται φόβοι για κοινωνικές ταραχές που μπορεί να αποτελέσουν κίνδυνο για τη δημοκρατία.

Eric Hobsbawm: Όλα είναι δυνατά. Πληθωρισμός, αποπληθωρισμός, υπερπληθωρισμός. Πως θα αντιδράσουν οι άνθρωποι όταν εξαφανιστούν όλες οι ασφάλειες, γίνει η ζωή τους άνω-κάτω; Η ιστορική εμπειρία με διδάσκει, ότι - δεν μπορώ να το αποκλείσω - κατευθυνόμαστε προς μια τραγωδία. Θα χυθεί αίμα, περισσότερο από αυτό, πολύ αίμα, η οδύνη των ανθρώπων θα μεγαλώσει, όπως και ο αριθμός των προσφύγων. Ακόμη ένα πράγμα δεν θέλω να αποκλείσω: ένα πόλεμο, που μπορεί να εξελιχθεί σε παγκόσμιο πόλεμο - μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας.

Εμένα, που έζησα την μεγάλη οικονομική ύφεση του '30, μου είναι ακόμη δύσκολο να καταλάβω γιατί οι ιδεολόγοι της άκρατης οικονομίας της αγοράς, των οποίων οι προκάτοχοι είχαν ξαναδημιουργήσει μια καταστροφή με φτώχεια, εξαθλίωση, ανεργία, οι οποίοι συνευθύνονται και για το παγκόσμιο πόλεμο, στα τέλη της δεκαετίας του '70, των '80 και των '90 μπόρεσαν και πάλι να πάρουν τα ηνία.

Η 15η Σεπτεμβρίου 2008, την ημέρα που κατέρρευσε η τράπεζα Lehman-Brothers, θα αλλάξει το ρου της ιστορίας περισσότερο απ'ότι η 11η Σεπτεμβρίου 2001, όταν κατέρρεαν οι πύργοι του World Trade Center.


Ερώτηση: Έχουμε ένα σωρό οικονομολόγους, ειδικούς, που δεν κάνουν όλη την ημέρα τίποτα άλλο!

Eric Hobsbawm: Πάνω απ' όλα έχουμε Θεολόγους της αγοράς με μια παιδική πίστη, ότι η αγορά θα τα ρυθμίσει όλα μόνη της. Κλείνουν τα μάτια μπροστά στη πραγματικότητα, αυτό είναι που τους κάνει τόσο επικίνδυνους για την ανθρωπότητα. Τα προηγούμενα χρόνια αρνήθηκαν να λάβουν υπόψη τις κρίσεις, που ενισχύονταν όλο και περισσότερο. Είναι τυφλωμένοι και αδαείς!

Ερώτηση: ΟΙ "New York Times" υποστηρίζουν ότι η τωρινή κρίση είναι χειρότερη από τη κρίση του '30.Εκείνη η κρίση όμως ξεπεράστηκε μόνο με το παγκόσμιο πόλεμο.

Eric Hobsbawm: Το "New Deal" του Roosevelt, που σήμερα εξυμνείται, πραγματικά δεν έφερε το τέλος τη κρίση, απλώς απέτρεψε πολιτικές και κοινωνικές εξεγέρσεις στις ΗΠΑ. Κανείς δεν μπόρεσε να ελέγξει την κρίση στη δεκαετία του '30. Και σήμερα - παρότι η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται - είναι το ίδιο δραματικά όπως τότε, όχι, ακόμη χειρότερα: Καμία κυβέρνηση δεν ξέρει τι να κάνει!

Ερώτηση: Έτσι όπως μιλάτε καταλήγουμε στο συμπέρασμα: Ο άνθρωπος είναι χαζός.

Eric Hobsbawm: Κοιτάξτε, από ματεριαλιστικής άποψης ο κόσμος βελτιώθηκε για πολλούς ανθρώπους .Είμαστε μεγαλύτεροι, ζούμε περισσότερο, είμαστε πιο υγιείς. Αλλά διανοητικά, πολιτικά, ηθικά - ο άνθρωπος έχει μείνει πίσω, ίσως να υπάρχει και ένας εκφυλισμός αυτή τη στιγμή!

Ερώτηση: Ανεύθυνοι τραπεζικοί, απληστία, αυτοί είναι οι λόγοι που η κοινωνία μας πήρε αυτή τη στροφή λένε οι πολιτικοί. Αυτό θυμίζει λίγο το μεσαίωνα: Αν υπήρχε ξηρασία, πίστευαν ότι είχαν αμαρτήσει και ο Θεός τους τιμωρούσε. Τώρα φταίει η απληστία για όλα - ο τιμωρός Θεός είναι τώρα η αγορά που τιμωρεί!

Eric Hobsbawm: Οι πολιτικοί πρέπει να μιλάνε έτσι, διότι είναι δύσκολο να παραδεχθούν ότι δεν φταίει ο κάθε άνθρωπος ξεχωριστά, αλλά το σύστημα είναι λάθος. Η αγορά δεν έχει ηθική. Η καθαρή οικονομία της αγοράς βασίζεται στην απληστία - και σε τίποτα άλλο. Αυτό είναι το σύστημα!


*από συνέντευξή τους στο περιοδικό STERN